Food & Health

အစာအဆိပ္သင့္ျဖစ္ပြားမႈ အမ်ားစုမွာ ေရာဂါပိုးမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတတ္ၿပီး အျခားအဆိပ္ အေတာက္ျဖစ္ေစေသာ ဓာတုပစၥည္းမ်ား၊ စားသံုးရန္မသင့္ေတာ္သည့္ အပင္၊ သစ္ဥသစ္ဖုမ်ားႏွင့္ ငါး၊ ခရုမ်ားရွိ အဆိပ္ျဖစ္ေစေသာ ဓာတ္ပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပြားတတ္ပါသည္။

အစာအဆိပ္သင့္ျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ အေၾကာင္းအရင္းမ်ား

(၁) ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ အစာအဆိပ္သင့္ျခင္း

• အသားစိမ္း၊ ငါးစိမ္းမ်ားစားသံုးျခင္း

• မက်က္တက်က္ခ်က္ျပဳတ္ ထားေသာအသားႏွင့္ ပင္လယ္စာမ်ားစားသံုးျခင္း

• မသန္႔ရွင္းေသာ အစားအစာမ်ား၊ ရက္လြန္အစားအစာမ်ား စားသံုးျခင္း

• မသန္႕ရွင္းေသာ ႏို႕ႏွင့္ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ား စားသံုးျခင္း

• သိုးေနေသာ ထမင္းႏွင့္ဟင္းမ်ား စားသံုးျခင္း

• အမွည့္လြန္သစ္သီးမ်ားကို စားသံုးျခင္း

• မသန္႔ရွင္းေသာ အိုးခြက္ပန္းကန္မ်ား (သို႔) မသန္႔ရွင္းေသာလက္ျဖင့္ အစားအစာခ်က္ျပဳတ္ ျပင္ဆင္စားသံုးျခင္း

(၂) ဓါတုပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ အစာအဆိပ္သင့္ျခင္း

• စားသံုးရန္မသင့္ေတာ္သည့္ မႈိ၊ အသီးအရြက္၊ သစ္သီးသစ္ဖု၊ ငါးခရုမ်ားစားသံုးျခင္း၊ တြဲဖက္မစားသင့္ေသာ အစားအစာမ်ား စားသံုးျခင္း

• ဓာတုပစၥည္းမ်ားျဖစ္ေသာ အင္ဂ်င္၀ိုင္၊ ဒီဇယ္၊ မက္သေနာ၊ ပိုးသတ္ေဆး စသည္တို႔ ထည့္ထားသည့္ ပုလင္း၊ ပံုး၊ ခြက္ စသည္တို႔တြင္ အစားအေသာက္ႏွင့္ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေရမ်ားထည့္၍ စားေသာက္ျခင္း

• ဘက္တီးရီးယားပိုးေပါက္၍ ေဖာင္းေနေသာ စည္သြပ္ဗူးမ်ားအား စားသံုးမိျခင္း

• သန္႔စင္မႈအားနည္း၍ မက္သေနာပါဝင္မႈမ်ားေသာ အရက္မ်ားေသာက္မိျခင္း

အစာအဆိပ္သင့္ လကၡဏာမ်ား

မူးေဝျခင္း၊ ေအာ့အန္ျခင္း၊ ဗိုက္နာျခင္း၊ အရည္ဝမ္းသြားျခင္း၊ ဖ်ားျခင္း၊ ကိုယ္လက္ မအီမသာျဖစ္ျခင္း၊ ယားယံျခင္း၊ မ်က္စိျပာေဝျခင္း၊ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က်ျခင္း၊ တက္ျခင္း၊ ေခြ်းထြက္မ်ားျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပြားႏိုင္ၿပီး အသက္ပါဆံုးရံႈးႏိုင္ပါသည္။

အစားအစာစားသံုးခ်ိန္ မိနစ္ပိုင္းအတြင္း အစာအဆိပ္သင့္သည့္ လကၡဏာမ်ား ေပၚေပါက္လာပါက နီးစပ္ရာ က်န္းမာေရးဌာနသို႔ သြားေရာက္၍ ခ်က္ျခင္းေဆးကုသမႈခံယူပါ။

အစာအဆိပ္သင့္ ျဖစ္ပြားမႈမ်ားကာကြယ္ရန္

(၁) သန္႔ရွင္းလတ္ဆတ္ေသာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ သစ္သီးဝလံမ်ား၊ အသားမ်ားကိုသာ ေရြးခ်ယ္စားသံုးပါ။

(၂) ရက္လြန္အစားအစာမ်ား၊ ပုပ္သိုးေနေသာအစားအစာမ်ား၊ အမွည့္လြန္သစ္သီးဝလံမ်ား၊ သံေခ်းတက္ ပံုပ်က္ေနေသာ စည္သြပ္ဗူးမ်ားအား စားသံုးျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။

(၃) အိမ္သာအသံုးျပဳၿပီးလွ်င္ (သို႔) အစားအစာကိုင္တြယ္ ခ်က္ျပဳတ္ျပင္ဆင္ျခင္းမျပဳမီ လက္ကို ဆပ္ျပာျဖင့္ ေသခ်ာစြာေဆးေၾကာပါ။

(၄) အသီးအရြက္၊ သားငါးမ်ားကို ေရျဖင့္ စင္ၾကယ္စြာေဆး၍ က်က္ေအာင္ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ပါ။

(၅) အစားအစာခ်က္ျပဳတ္ၿပီး မၾကာမီအခ်ိန္အတြင္း ပူပူေႏြးေႏြး စားသံုးပါ။ လက္တေလာ မစားသံုးျဖစ္ေသးပါက ေရခဲေသတၱာထဲတြင္ အပူခ်ိန္ (၅) ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ေအာက္၌ သိမ္းျပီး (၆၀) ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္အထိ ျပန္ေႏႊးၿပီးမွ စားသံုးပါ။

(၆) ခ်က္ျပဳတ္ၿပီး အစားအစာႏွင့္ မခ်က္ျပဳတ္ရေသးေသာ အစားအစာမ်ားအား လွီးျဖတ္ရာတြင္ ဓားႏွင့္ စဥ္းတီတံုးမ်ားကို သပ္သပ္စီ ခြဲျခားအသံုးျပဳပါ။

(၇) ခ်က္ျပဳတ္ၿပီး အစားအစာႏွင့္ မခ်က္ျပဳတ္ရေသးေသာ အစားအစာမ်ားအား ေရာေႏွာသိုေလွာင္သိမ္းဆည္းျခင္း မျပဳရပါ။

(၈) ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါလူနာမ်ားအေနျဖင့္ အစားအစာမ်ားအား ကိုင္တြယ္ျပင္ဆင္ ခ်က္ျပဳတ္ျခင္း မျပဳသင့္ပါ။

(၉) စားၾကြင္းစားက်န္မ်ား ထည့္ထားေသာ အမႈိက္ပံုးအား ေသခ်ာစြာဖံုးအုပ္ထားရန္ႏွင့္ မျပည့္လွ်ံမီ စြန္႔ပစ္ပါ။

(၁၀) ၾကြက္ႏွင့္ယင္မ်ား မခိုေအာင္းႏိုင္ေစရန္ မီးဖိုေခ်ာင္အား သန္႔ရွင္းသပ္ရပ္စြာထားပါ။

(၁၁) မက္သေနာပါဝင္မႈမ်ားေသာ အရက္ေသစာေသာက္သံုးျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။

(၁၂) အမ်ိဳးအမည္မသိ၊ မစားေသာက္ဖူးေသာ မႈိ၊ အရြက္မ်ား၊ သစ္သီးသစ္ဖုမ်ားႏွင့္ ပင္လယ္စာမ်ား သတိထား၍ စားေသာက္ပါ။

Credit to:  “Ministry Of Health & Sports” (Standardized Health Messages)